DEVAM: 42- HACCIN
UMRE'YE ÇEVİRİLMESİ VEDA HACCINA KATILAN SAHABİLERE MAHSUSTU. DİYENLERE AİT
(HADİSLER) BABI
حدّثنا
عَلِيُّ بْنُ
مُحَمَّدٍ.
حدّثنا أَبُو
مُعَاوِيَةَ
عَنِ
الأَعْمَشِ،
عَنْ إِبْرَاهِيمَ
التَّيِْميِّ،
عَنْ
أَبِيهِ،
عَنْ أَبِي
ذَرٍّ؛ قَالَ:
كَانَتِ
الْمُتْعَةُ
فِي الْحَجِّ
لأَصْحَابِ
مُحَمَّدٍ
صلى الله عليه
وسلم
خَاصَّةً.
Ebû Zer'
(r.a.)'den; Şöyle demiştir: Haccın umre'ye çevirilmesi hükmü Muhammed
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in (beraberinde Veda haccı yolculuğunda bulunan)
sahabilerine mahsustu.
AÇIKLAMA: Bilal (r.a.)'ın hadisini Ebu Davud i Nesai. Ahmed ve Darimi de rivayet
etmişlerdir. Ebu Zer (r.a.)'ın hadisini ise Müslim, Ebu Davud, Nesai ve Beyhaki
de rivayet etmişlerdir.
Bilal'in hadisi
ile Ebu Zerr'in eseri haccın umre'ye çevirilmesinin meşruluğunun Veda haccı
yolculuğunda Resul-i Ekrem (s.a.v.)'e refakat eden sahabilere, yani onlardan
beraberinde kurbanlık bulundurmayanlara mahsus olduğuna delalet eder. Başkalan
için böyle bir şey caiz değildir. Yani hac niyetiyle ihrama giren bir kimsenin
sonradan niyetini değiştirip Mekke'ye vardığı zaman umre için tavaf ve sa'y
ettikten sonra saçını traş ederek ihramdan çıkması caiz değildir. Hacc-ı ifrad
veya Hacc-ı Kıran niyetiyle ihrama giren bir kimse haccını ikmal etmekle
mükelleftir. Bunu umre'ye çeviremez.
ALİMLERİN BU
HUSUSTAKİ GÖRÜŞLERİ
1. Cumhurun
görüşü bu babta rivayet edilen hadis ve esere uygundur. Hac niyetiyle ihrama
giren bir kimse sonradan bunu umre'ye çeviremez. Hanefiler, Malik ve Şafii de
böyle hükmedenlerdendir. Cumhur: Resul-i Ekrem (s.a.v.) cahiliyet devrine ait
batıl inanışı yıkmak amacıyla Veda haccında haccın umre'ye çevirilmesini
emretmiştir. Çünkü cahiliyet devrinin inanışına göre hac aylarında umre etmek büyük
günahlardan sayılırdı, demiştir. Hattabi de bu durumu beyan ettikten sonra: Bir
kimsenin haccım bozduğu zaman, bozuk haccına devam etmekle mükellef olduğu
noktasında alimler ittifak halindedir, der. Yani bir kimse haccını bozsa bile
bunu umre'ye çeviremez.
2. Ahmed,
Mücahid, el-Hasan ve Zahiriye mezhebine mensub alimlerden bir grub ise: Haccın
umre'ye çevirilmesi herkes için caizdir. Bu hüküm belirli bir cemaata mahsus
değildir, demişlerdir. Bunların dalili 2980. hadistir.
Gerek Ahmed ve
arkadaşlarının bu babta rivayet olunan hadislere karşı verdikleri cevab ve
gerekse birinci brubun 2980. hadisteki hükmün yorum hakkında geniş bilgi alm,ak
isteyenler TekrniIe'nin birinci cildinin 99 ve 100. sahifelerine müracaat
edebilirler.
Yukardaki
ihtilaf haccın umre'ye çevirilmesine aittir. Hac mevsiminde umre etmenin
meşruluğu hususunda ihtilaf yoktur. Hacc-ı ifrad, Hacc-ı Kıran ve Hacc-ı
Temettü ismi verilen üç çeşit hac konusu müellifimizin açtığı 37, 38 ve 40.
bablarda rivayet olunan hadislerde 've bunların izahı bölümünde etraflıca
açıklandığı için buna ilave edilecek önemli bir husus görmüyorum. Şunu
belirtmekle yetineceğim : Hacc-ı İfrad edenlere kurban kesmek vacib değil,
Hacc-ı Kıran veya Hacc-ı Temettü edenlere kurban kesmek vacibtir. Bu hususta
dört mezheb alimleri ittifak halindedir.